บลูคาร์บอน (Blue Carbon) คือ คาร์บอนที่ถูกกักเก็บไว้ในระบบนิเวศทางทะเลและชายฝั่ง เช่น ป่าชายเลน แพลงก์ตอนสังเคราะห์แสง หญ้าทะเล และพื้นที่ชุ่มน้ำชายฝั่ง ระบบนิเวศเหล่านี้มีความสามารถในการดูดซับและกักเก็บคาร์บอนจากชั้นบรรยากาศได้อย่างมีประสิทธิภาพ ซึ่งช่วยลดปริมาณก๊าซเรือนกระจกและบรรเทาผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ

ศักยภาพของบลูคาร์บอนในการกักเก็บคาร์บอน
เมื่อเปรียบเทียบกับระบบนิเวศบนบก เช่น ป่าไม้ ซึ่งสามารถกักเก็บคาร์บอนได้ประมาณ 2.5-5 ตันต่อไร่ต่อปี ระบบนิเวศบลูคาร์บอนกลับมีศักยภาพสูงกว่าถึง 5-10 เท่า เนื่องจากสามารถดึงคาร์บอนจากชั้นบรรยากาศและสะสมไว้ในรากและตะกอนดินใต้ทะเลได้อย่างมีประสิทธิภาพ คาร์บอนเหล่านี้สามารถคงอยู่ได้นานนับพันปีหากไม่ถูกรบกวน ในขณะที่ป่าบนบก แม้ว่าจะกักเก็บคาร์บอนในชีวมวลได้มาก แต่เมื่อพืชตายลง คาร์บอนจำนวนมากจะถูกปล่อยกลับคืนสู่ชั้นบรรยากาศ

ระบบนิเวศที่เกี่ยวข้องกับบลูคาร์บอน

ป่าชายเลน (Mangroves) มีประสิทธิภาพในการดูดซับคาร์บอนสูงกว่าป่าบนบกหลายเท่า อีกทั้งยังช่วยป้องกันการกัดเซาะชายฝั่ง ลดความรุนแรงของพายุ และกรองมลพิษ

ทุ่งหญ้าทะเล (Seagrass Meadows) ดูดซับคาร์บอนจากชั้นบรรยากาศและสะสมไว้ในดินใต้ทะเล อีกทั้งยังเป็นแหล่งที่อยู่อาศัยของสัตว์น้ำสำคัญ เช่น พยูน เต่าทะเล และปลาเล็กปลาใหญ่

ป่าพรุ (Peat Swamp Forest) มีความสามารถในการกักเก็บคาร์บอนในดินและซากพืชที่ย่อยสลายช้า ซึ่งช่วยลดปริมาณคาร์บอนไดออกไซด์ในชั้นบรรยากาศ นอกจากนี้ยังทำหน้าที่กรองสารพิษก่อนเข้าสู่มหาสมุทรและลดผลกระทบจากน้ำท่วม

บลูคาร์บอนกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ
ระบบนิเวศบลูคาร์บอนสามารถดูดซับคาร์บอนไดออกไซด์จากชั้นบรรยากาศได้มากกว่าป่าบนบกถึง 10 เท่า และดินตะกอนชายฝั่งสามารถกักเก็บคาร์บอนไว้ได้นานนับพันปีหากไม่ได้รับการรบกวน อย่างไรก็ตาม การทำลายระบบนิเวศเหล่านี้ เช่น การตัดไม้ทำลายป่าชายเลนหรือการพัฒนาชายฝั่ง อาจปล่อยคาร์บอนที่สะสมไว้ออกมา ซึ่งส่งผลให้เกิดก๊าซเรือนกระจกเพิ่มขึ้น

ภัยคุกคามต่อระบบนิเวศบลูคาร์บอน
แม้ว่าระบบนิเวศบลูคาร์บอนจะมีบทบาทสำคัญในการลดภาวะโลกร้อน แต่ก็กำลังถูกคุกคามจากกิจกรรมของมนุษย์ ไม่ว่าจะเป็นการตัดไม้ทำลายป่าชายเลนเพื่อพัฒนาเมืองหรือทำฟาร์มกุ้ง มลพิษทางทะเลจากน้ำเสียและขยะพลาสติก รวมถึงผลกระทบจากภาวะโลกร้อนและระดับน้ำทะเลที่สูงขึ้น ซึ่งทำให้ระบบนิเวศเหล่านี้เสื่อมโทรมและสูญเสียความสามารถในการกักเก็บคาร์บอน

แนวทางอนุรักษ์และใช้ประโยชน์จากบลูคาร์บอน
ฟื้นฟูและอนุรักษ์ระบบนิเวศบลูคาร์บอน โดยการส่งเสริมการปลูกป่าชายเลนและปกป้องทุ่งหญ้าทะเล

ลดมลพิษทางทะเล โดยควบคุมการทิ้งขยะและน้ำเสียจากอุตสาหกรรม
พัฒนาโครงการเครดิตคาร์บอน เพื่อสนับสนุนการลงทุนในโครงการบลูคาร์บอน เช่น การซื้อขายคาร์บอนเครดิตจากการอนุรักษ์ป่าชายเลน

ส่งเสริมการมีส่วนร่วมของชุมชน ให้คนในท้องถิ่นมีบทบาทในการดูแลและใช้ประโยชน์จากทรัพยากรอย่างยั่งยืน

บลูคาร์บอนเป็นทรัพยากรที่มีศักยภาพสูงในการกักเก็บคาร์บอนและช่วยบรรเทาผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ อย่างไรก็ตาม ระบบนิเวศเหล่านี้กำลังเผชิญกับภัยคุกคามที่รุนแรง การอนุรักษ์และฟื้นฟูระบบนิเวศบลูคาร์บอนจึงเป็นสิ่งสำคัญที่ต้องดำเนินการอย่างเร่งด่วน เพื่อให้สามารถรักษาความสมดุลของสิ่งแวดล้อมและสร้างอนาคตที่ยั่งยืนให้กับโลกของเรา