บอนกระดาด อยู่ในสกุล อโลคาเซีย (Alocasia) เป็นพืชวงศ์บอน (Araceae) เป็นไม้ใบประดับใบเลี้ยงเดี่ยว มีถิ่นกำเนิดในในเอเชียเขตร้อนและกึ่งเขตร้อน โดยเฉพาะในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เช่น พม่า ไทย มาเลเซีย อินโดนีเซีย ฯลฯ มักพบตามป่าดิบเขา ป่าดิบชื้นในที่ชื้น มีแดดรำไรและใกล้แหล่งน้ำ มีการใช้ประโยชน์ต่าง ๆ จากพืชวงศ์นี้ เช่น ไม้ใบประดับ อาหาร และยาสมุนไพร
ชื่อวิทยาศาสตร์: Alocasia macrorrhizos (L.) G. Don
ชื่อสามัญ: Elephant's ear, Giant taro
ชื่ออื่น ๆ: กระดาด กระดาดขาว/กระดาดเขียว/กระดาดทอง, กระดาดแดง, กระดาดดำ
@ลักษณะทั่วไป
ลำต้นตั้งตรงความสูงประมาณ 1-2 เมตร มีแป้งสะสมเป็นจำนวนมาก มีเหง้าใต้ดิน ใบเป็นใบเดี่ยว รูปหัวใจกว้างแกมรูปไข่ กว้าง 25-40 ซม. ยาว 30-90 ซม. ปลายใบแหลม โคนเว้าลึก แคบ ขอบเรียบหรือเป็นคลื่น เส้นแขนงใบข้างละ 8-13 เส้น ก้านใบใหญ่สีเขียวหรือม่วง ยาว 0.5-1.2 เมตร มีดอกเป็นดอกช่อแบบช่อเชิงลดมีกาบ (spadix) ผลเป็นผลเดี่ยว กลม เกาะกันเป็นกระจุก ไม่มีก้านผล ผลกลม เส้นผ่าศูนย์กลาง 0.8-1 ซ.ม. ผลอ่อนมีสีเขียว ผลสุกเป็นสีส้มแดง เนื้อนุ่ม
@การปลูก
-วัสดุปลูก: ชอบดินร่วน เช่น ดินใบก้ามปู 1 ส่วน + กาบมะพร้าวสับ 3 ส่วน + หินภูเขาไฟ 1 ส่วน อาจโรยมูลสัตว์บนผิวหน้าดิน และยากันพวกเพลี้ย
-สภาพแวดล้อมการเจริญเติบโต: ชอบดินร่วน ชุ่มชื้นสูง แต่ไม่มีน้ำขัง ชอบแสงแดดรำไร ประมาณ 50-60 เปอร์เซ็นต์ ความชื้นสัมพัทธ์ 60-80 เปอร์เซ็นต์ อุณหภูมิ ประมาณ 18-35 องศาเซลเซียส
-การให้น้ำ: รดน้ำเพียงวันละครั้ง
-การใส่ปุ๋ย: ใส่ปุ๋ยคอก ปุ๋ยขี้วัว หรือปุ๋ยละลายช้า 2 เดือนครั้ง ในช่วงก่อนเข้าฤดูฝน แต่ไม่จำเป็นต้องใส่ปุ๋ยในฤดูแล้ง
-ศัตรูพืช: หนอนผีเสื้อ, โรครากเน่า
@การขยายพันธุ์: การขยายพันธุ์ส่วนมากใช้วิธีการแยกหน่อ การแยกไข่บอนไปปลูกและการเพาะเมล็ด
สำหรับวิธีการตัดยกยอด หรือ การตัดปักชำยอด เหมาะกับคนที่ปลูกเลี้ยงมานานและมีความชำนาญ มีผู้เชี่ยวชาญได้แนะนำว่าวิธีนี้ ไว้ดังนี้
การขยายพันธุ์แบบตัดยกยอด ทำได้ 2 กรณีคือ
- ยกยอดต้นที่มีรากสมบูรณ์ดีอยู่แล้ว
- ยกยอดต้นที่ยังไม่ออกราก ซึ่งมีความยากมากกว่า
#การตัดยกยอดต้นที่มีรากสมบูรณ์ดีแล้ว
- เปิดโคนดูราก คือให้เกลี่ยดินรอบ ๆ โคนต้น ดูรากที่แตกออกจากข้อและลำต้น เป้าหมายที่จะตัด 3 ใบ 1 หลอด ถ้ามีรากจำนวนมากอย่างน้อย 2 รากขึ้นไปแล้วให้หาเครื่องปลูกมาล่อรากไว้ก่อนตัด
- เลือกตำแหน่งลงมีด หากพวกที่มีข้อถี่ต้องระมัดระวังไม่ให้ไปตัดถูกตาข้าง ให้ใช้ปากกาเมจิกลากตำแหน่งที่จะตัดก่อนลงมีดทุกครั้ง
- ใช้ปลายมีดคัตเตอร์ตัดให้จมลึกลงไปครึ่งลำต้นแล้วใช้แท็กเสียบคาไว้
- หาเสามาค้ำและยึดก้านใบไว้ทั้งด้านซ้ายและขวาเพราะกันไม่ให้ลำต้นหัก
- ทิ้งไว้ 1 ถึง 3 เดือนจนมีรากเดินดีเต็มวัสดุที่นำมาล่อรากไว้จะช้าหรือเร็ว อยู่ที่ชนิดของต้นไม้ ขนาดและจำนวนใบ รวมทั้งประสบการณ์ของผู้ตัดขยายพันธุ์เองด้วย
- ตัดให้ขาดแต่ให้คาทิ้งไว้ 1 สัปดาห์ ถ้าอาการปกติก็แยกไปปลูกเลี้ยงได้ต่อไป แต่ถ้าแสดงอาการใบเหี่ยวไม่สดชื่น ก็ให้ทำการอนุบาลในถุงหรือตู้อบ
**หมายเหตุ กรณีมีความชำนาญ อาจใช้วิธีตัดลำต้นให้ขาดทีเดียวแล้วเอาไปชำ หรืออบหรือปลูกเลย**
@ไม้ใบประดับ สกุลอโลคาเซีย มีอยู่หลายชนิดที่กำลังเป็นที่นิยม เช่น
-Alocasia odora (Roxb. ex Lodd., G. Lodd. & W. Lodd.) K. Koch
-Alocasia macrorrhizos (L.) G. Don
-Alocasia macrorhiza (L.) Schott
-Alocasia gageana Engl. & K.Krause
@ชนิด-พันธุ์เด่นและมีราคาสูงในขณะนี้ (พฤศจิกายน 2564)
-Alocasia Serendipity Variegated : บอนดำด่างชมพู ลักษณะเด่นใบสีพื้นเขียวเข้ม มีด่างสีชมพู สีหลังใบเหมือนสีก้าน
-Alocasia gageana Albo Variegated : บอนหูช้างด่างขาว
-Alocasia gageana Aurea Variegated : บอนหูช้างด่างเหลือง
บอนหูช้างด่างขาวและบอนหูช้างด่างเหลืองมี ลักษณะเด่นคือ มีใบคล้ายกับหูช้าง (Elephant Ears) ใบมัน ขอบใบหยิกเล็กน้อย หูใบจะอยู่ลึก ห่างจากก้านใบ
-Alocasia black stem : บอนดำด่างขาว หรือเจ้าบอนราหู-ก้านดำ
-Alocasia odora Okinawa Silver : บอนกระดาดด่างโอกินาว่า
-Alocasia Frydek : อโลคาเซีย ฟรายเด็กซ์ ลักษณะเนื้อใบเป็นกำมะหยี่ มีสีเขียวเข้มตัดกับกระดูกใบสีขาว มีทั้งแบบด่างและไม่ด่าง
-Alocasia Portodora : อโลคาเซีย ปอโตโดร่า
-Alocasia macrorrhizos (Variegated) : อโลคาเซีย มาโครไรซอส (ด่าง), บอนกระดาดด่าง
แหล่งข้อมูล
- สุธิดา มณีอเนกคุณ. (2555). การศึกษาการกระจายพันธุ์และนิเวศวิทยาของพืชวงศ์บุกบอน บริเวณพื้นที่เขาหินปูน จังหวัดลพบุรีและสระบุรี. ม.ป.ท : มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ คณะวนศาสตร์ ศูนย์วิทยาการขั้นสูงด้านทรัพยากรธรรมชาติเขตร้อน
- อโลคาเซีย (Alocasia) / กระดาด / บอนกระดาด / หูช้าง (Elephant Ear / Giant Taro). สืบค้น 22 พฤศจิกายน 2564. เข้าถึงได้จาก: http://www.premiumseedshop.com/category/293/ไม้ใบ-แสนสวย/อโลคาเซีย-alocasia-กระดาด-บอนกระดาด-หูช้าง-elephant-ear-giant-taro
- บอนกระดาดด่าง Alocasia macrorrhizos (L.) G.Don. (2561). สืบค้น 22 พฤศจิกายน 2564. เข้าถึงได้จาก: https://data.addrun.org/plant/archives/บอนกระดาดด่าง-alocasia-macrorrhizos-l-g-don
- รู้จัก "บอนกระดาด" ไม้ประดับมาแรง พร้อมวิธีปลูก (2564). สืบค้น 22 พฤศจิกายน 2564. เข้าถึงได้จาก: https://www.thairath.co.th/lifestyle/life/2165585
- กระดาด. สืบค้น 22 พฤศจิกายน 2564. เข้าถึงได้จาก: https://abdul.dtam.moph.go.th/thaiherbs/herb_pdf/0130.pdf
- ALOCASIA ODORA (Roxb. ex Lodd., G. Lodd. et W. Lodd.) K. Koch. (2560). สืบค้น 22 พฤศจิกายน 2564. เข้าถึงได้จาก: https://botany.cz/cs/alocasia-odora/
- Alocasia. (2546). สืบค้น 22 พฤศจิกายน 2564. เข้าถึงได้จาก: https://www.sciencedirect.com/topics/agricultural-and-biological-sciences/alocasia
- กระดาด สรรพคุณและประโยชน์ต้นกระดาดเขียว 12 ข้อ. (2560). สืบค้น 22 พฤศจิกายน 2564. เข้าถึงได้จาก: https://medthai.com/กระดาด/
- วิธีปลูกอโลคาเซีย(Alocasia) ชนิดต่างๆที่น่าสะสม ต้นไม้ใบที่สร้างรายได้ถึงหลักแสน (2564). สืบค้น 22 พฤศจิกายน 2564. เข้าถึงได้จาก: https://www.baanlaesuan.com/233082/plant-scoop/alocasia
- 5 สายพันธุ์ Alocasia ไม้มาแรง ช่วงล็อกดาวน์ (2564). สืบค้น 22 พฤศจิกายน 2564. เข้าถึงได้จาก: https://www.komchadluek.net/news/475829
- 295 การตัดยกยอด 1/2 : ลำดับขั้นตอน. สืบค้น 22 พฤศจิกายน 2564. เข้าถึงได้จาก: https://web.facebook.com/ThanaratHongcharoen/posts/2881543808825870/