ในโลกที่ทรัพยากรธรรมชาติกำลังถูกใช้อย่างเข้มข้น การมองหาพืชเศรษฐกิจที่เติบโตเร็ว ใช้ประโยชน์ได้หลากหลาย และเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม จึงกลายเป็นเป้าหมายสำคัญของการพัฒนาอย่างยั่งยืน และหนึ่งในพืชที่มีศักยภาพสูงคือ “ไผ่” พืชที่เติบโตเร็ว ใช้ประโยชน์ได้ตั้งแต่โครงสร้างอาคารไปจนถึงพลังงานชีวมวล

แต่การปลูกไผ่ก็มีความท้าทาย โดยเฉพาะปัญหา “การออกดอกแล้วตายทั้งกอ” ซึ่งเกิดขึ้นเมื่อไม่สามารถทราบอายุของต้นพันธุ์ได้อย่างแน่ชัด ปัญหานี้สร้างความเสียหายให้กับเกษตรกรมาอย่างยาวนาน

เพื่อแก้ไขปัญหานี้ สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) โดยศูนย์พันธุวิศวกรรมและเทคโนโลยีชีวภาพแห่งชาติ (ไบโอเทค) ได้เปิดตัวนวัตกรรมใหม่ล่าสุด “ไผ่ตัดอายุ” ด้วยเทคโนโลยี โซมาติกเอมบริโอเจเนซิส (Somatic Embryogenesis) ซึ่งเป็นการสร้างต้นกล้าไผ่จากเซลล์ร่างกายของต้นแม่ที่มีลักษณะดีเด่น โดยไม่ต้องพึ่งพาการขยายพันธุ์แบบดั้งเดิม

🔬 จุดเด่นของเทคโนโลยีนี้

• สร้างต้นพันธุ์ใหม่ที่เริ่มต้นอายุจากศูนย์
• ควบคุมวงจรชีวิตของไผ่ได้อย่างแม่นยำ
• ลดความเสี่ยงจากการออกดอกพร้อมกันแล้วตายทั้งกอ
• ผลิตต้นกล้าไผ่คุณภาพสูงจำนวนมากในระยะเวลาอันสั้น

ดร.ยี่โถ ทัพภะทัต นักวิจัยจากไบโอเทค อธิบายว่า ทีมวิจัยได้พัฒนาระบบเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อจากส่วนดอกและตาข้างของไผ่ฟ้าหม่นและไผ่ซางหม่น โดยชักนำให้เซลล์เปลี่ยนเป็นเอมบริโอและพัฒนาเป็นต้นกล้าใหม่ที่มีพันธุกรรมเหมือนต้นแม่ แต่เริ่มต้นวงจรชีวิตใหม่อย่างสมบูรณ์

🌿 ผลสำเร็จและการต่อยอด

• พัฒนา “ไผ่ฟ้าหม่นตัดอายุ” ที่มีลำเปลาตรง เนื้อไม้หนา ข้อเรียบ เหมาะกับอุตสาหกรรมไม้แปรรูปและโครงสร้าง
• “ไผ่ซางหม่นตัดอายุ” อยู่ระหว่างการพัฒนา
• ต้นพันธุ์ที่ได้สามารถนำไปใช้ในอุตสาหกรรมพลังงานชีวมวล เยื่อกระดาษ เฟอร์นิเจอร์ อาหาร และยา

🏙️ บทบาทของ EECi และ BIOPOLIS

ดร.วุฒิ ด่านกิตติกุล รองผู้อำนวยการ สวทช. กล่าวว่า เขตนวัตกรรมระเบียงเศรษฐกิจพิเศษภาคตะวันออก (EECi) โดยเฉพาะเมืองนวัตกรรมชีวภาพ (BIOPOLIS) เป็นศูนย์กลางการวิจัยและพัฒนาเทคโนโลยีชีวภาพของประเทศ ที่มุ่งเน้นการต่อยอดงานวิจัยสู่ภาคอุตสาหกรรม เพื่อสร้างมูลค่าเพิ่มและยกระดับขีดความสามารถในการแข่งขันของประเทศ

📈 สู่เศรษฐกิจชีวภาพและหมุนเวียน

นางรังสิมา ตัณฑเลขา ผู้อำนวยการโปรแกรมอาวุโส สวทช. กล่าวเสริมว่า โครงการนี้เป็นส่วนหนึ่งของยุทธศาสตร์ชาติในการส่งเสริมเศรษฐกิจชีวภาพและเศรษฐกิจหมุนเวียน โดยมุ่งหวังให้วัสดุที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม เช่น ไผ่ กลายเป็นพืชเศรษฐกิจสำคัญในอนาคต

📞 สนใจติดต่อทีมวิจัย

ผู้ประกอบการหรือเกษตรกรที่สนใจสามารถติดต่อทีมวิจัยเพื่อขอข้อมูลเพิ่มเติมหรือรับการถ่ายทอดองค์ความรู้ได้ที่
โทร. 09 7203 6632
อีเมล: yeetoh@biotec.or.th