วันที่ 26 มิถุนายนของทุกปี ตรงกับ “วันสุนทรภู่” เพื่อรำลึกถึงกวีเอกแห่งกรุงรัตนโกสินทร์ ผู้ฝากผลงานวรรณกรรมทรงคุณค่ามากมาย เช่น พระอภัยมณี, นิราศเมืองแกลง, นิราศภูเขาทอง, นิราศพระบาท และ สุภาษิตสอนหญิง สุนทรภู่ได้รับการยกย่องจากองค์การยูเนสโกให้เป็น “บุคคลสำคัญของโลก” ในด้านวรรณกรรม เมื่อปี พ.ศ. 2529

แม้ผลงานของสุนทรภู่จะโดดเด่นด้านวรรณศิลป์ แต่หากมองลึกลงไป จะพบว่า ท่านได้ถ่ายทอด วิถีชีวิตไทยในอดีต ผ่านภาพธรรมชาติ ต้นไม้, สวนผลไม้, และ การเกษตร ได้อย่างลุ่มลึกและมีนัยสำคัญ ทั้งในเชิงสัญลักษณ์และภูมิปัญญาท้องถิ่น

🌾 สุนทรภู่กับการเกษตร: ธรรมชาติที่มีชีวิตในบทกวี

1. พรรณนา “พืชพรรณไม้” อย่างลึกซึ้ง

สุนทรภู่พรรณนาต้นไม้ไทยหลากหลายชนิด เช่น มะพร้าว กล้วย ไทร ตาล พิกุล จำปี โพธิ์ สน ฯลฯ ด้วยถ้อยคำงดงาม และยังแฝงความรู้ด้านพันธุ์ไม้พื้นถิ่น ซึ่งกลายเป็นแหล่งข้อมูลทางวัฒนธรรมที่มีคุณค่า

📌 ตัวอย่าง

“ถึงสวนกล้วยรวยลูกล้วนปลูกปลั่ง
เห็นใบตั้งต้นชูดูชื่นตา” (นิราศภูเขาทอง)
▶ ภาพสวนกล้วยเขียวสดชูใบงาม แสดงถึงความอุดมสมบูรณ์ของชนบทไทย

2. สะท้อนวิถีเกษตรพื้นบ้าน

บทกวีของสุนทรภู่ไม่เพียงพรรณนาธรรมชาติ แต่ยังสะท้อนชีวิตชนบทแบบไทยๆ เช่น การทำนา ปลูกมะพร้าว กล้วย ลำไย มังคุด หรืออยู่กับคลอง ลำธาร ป่าเขา แสดงให้เห็นถึง เศรษฐกิจเกษตรแบบพอเพียง

📌 ตัวอย่าง

“ลูกมะพร้าวพราวพุ่มระดุมยอด
ลมพัดตลอดกลิ่นก็รื่นรมย์” (นิราศเมืองแกลง)
▶ แสดงภาพบ้านสวนไทยที่เงียบสงบและเป็นแหล่งพืชพรรณเพื่อยังชีพ

“โอ้ลำไยไล่เก็บเรียงริมสวน
ทั้งมังคุดหวานอ้วนละลานหล่น” (นิราศภูเขาทอง)
▶ กล่าวถึงผลไม้ตามฤดูกาล แสดงถึงความอุดมสมบูรณ์ตามวิถีเกษตรธรรมชาติ

3. แรงบันดาลใจด้าน “เกษตรเชิงอนุรักษ์”

บทกวีของสุนทรภู่แฝงแนวคิดเรื่องการอยู่ร่วมกับธรรมชาติอย่างเกื้อกูล ซึ่งสอดคล้องกับแนวทาง เกษตรยั่งยืน ในปัจจุบัน โดยเน้นการเห็นคุณค่าและการใช้ทรัพยากรอย่างรู้คุณ

📌 ตัวอย่าง

“มีพฤกษ์เงาเย็นเป็นร่มรื่น
ทั้งฟ้าฝนต้นไม้ไม่รำคาญ” (พระอภัยมณี)
▶ ป่าธรรมชาติที่ร่มเย็น กลายเป็นสถานที่พักพิงของตัวละคร และสื่อถึงความสมดุลของธรรมชาติ

🌳 ต้นไม้ในวรรณคดีของสุนทรภู่: ไม่ใช่แค่ฉาก...แต่คือสัญลักษณ์ชีวิต ต้นไม้ในกลอนของสุนทรภู่เปรียบได้กับ “ตัวละครเงียบ” ที่ช่วยเสริมฉาก อารมณ์ และคุณค่าทางวัฒนธรรมอย่างลึกซึ้ง

📚 แง่คิดจากวันสุนทรภู่ สู่ยุคปัจจุบัน

✨ “ต้นไม้ในบทกวีของสุนทรภู่ คือมรดกทางวัฒนธรรมและความรู้ด้านเกษตรของไทย”

วันที่ 26 มิถุนายน “วันสุนทรภู่” จึงไม่ใช่เพียงวันรำลึกกวีเอก แต่เป็นโอกาสดีในการ ฟื้นฟูความรู้เรื่องต้นไม้ วิถีเกษตร และภูมิปัญญาชาวบ้าน ผ่านมุมมองของวรรณคดีไทย

🌱 “บทกวีของสุนทรภู่ ทำให้ต้นไม้มีเสียง และธรรมชาติมีหัวใจ”