ปุ๋ยพืชสดเป็นปุ๋ยอินทรีย์ชนิดหนึ่งที่มีธาตุไนโตรเจนสูงและย่อยสลายง่าย วิธีการใช้คือการไถกลบต้น ใบ และส่วนต่างๆ ของพืชที่ยังสดอยู่ลงในดิน เพื่อให้พืชเหล่านี้ย่อยสลายและกลายเป็นปุ๋ยที่มีประโยชน์ต่อพืชในภายหลัง โดยจะให้คุณประโยชน์สูงสุดในช่วงระยะออกดอกของพืช ซึ่งเป็นช่วงที่พืชมีธาตุอาหารสูงสุด
พืชปุ๋ยสดที่นิยมใช้
พืชปุ๋ยสดที่ได้รับความนิยมมากที่สุดคือ พืชตระกูลถั่ว เช่น โสนแอฟริกัน โสนอินเดีย ปอเทือง อัญชัน และถั่วพุ่ม เป็นต้น เพราะสามารถหาเมล็ดพันธุ์ได้ง่าย และมีราคาดีเมื่อจำหน่าย
ประโยชน์ของปุ๋ยพืชสด
ปุ๋ยพืชสดมีประโยชน์หลายด้าน ได้แก่:
- เพิ่มปริมาณอินทรียวัตถุในดิน ซึ่งช่วยในการเจริญเติบโตของพืช
- ปรับปรุงโครงสร้างดินให้ดีขึ้น เพิ่มการระบายอากาศและการกักเก็บความชื้นในดิน
- ช่วยเพิ่มธาตุไนโตรเจนในดิน ซึ่งเป็นธาตุอาหารหลักสำหรับพืช
- ป้องกันการสูญเสียธาตุอาหารจากการชะล้างและช่วยให้พืชหลักได้รับธาตุอาหารมากขึ้น
การใช้ปุ๋ยพืชสดมีประโยชน์ต่อดินและพืชมากกว่าการใช้ปุ๋ยเคมีเพียงอย่างเดียว เพราะหากใช้ปุ๋ยเคมีอย่างเดียวโดยไม่มีการเพิ่มอินทรียวัตถุ ดินจะสูญเสียความอุดมสมบูรณ์และแข็งตัว ทำให้พืชไม่สามารถดูดซับน้ำและแร่ธาตุได้ดี ส่งผลให้ผลผลิตลดลง
ต้นทุนการใช้ปุ๋ยพืชสด
การผลิตปุ๋ยพืชสดมีต้นทุนที่ต่ำกว่าและสะดวกสบายกว่าการใช้ปุ๋ยเคมีหรือปุ๋ยคอก เพราะไม่จำเป็นต้องซื้อปุ๋ยในปริมาณมากหรือจ้างแรงงานในการหว่านปุ๋ย ทำให้เกษตรกรสามารถลดต้นทุนการผลิตและเพิ่มผลกำไรจากการปลูกพืช
ชนิดของพืชปุ๋ยสดที่เหมาะสม
การเลือกชนิดของพืชปุ๋ยสดควรพิจารณาจากลักษณะพื้นที่ สภาพดิน และฤดูกาลปลูก ดังนี้:
- ปอเทือง: ชอบที่ดอนที่มีการระบายน้ำดี
- โสนอินเดีย: ชอบดินเหนียว ทนเค็ม
- โสนแอฟริกัน: ชอบดินที่ดอนและลุ่ม ทนเค็ม
- ถั่วพุ่ม: ชอบที่ดอน ทนแล้ง
- ถั่วพร้า: ชอบดินเหนียวและดินกรด ทนแล้ง
- ถั่วเขียว: ชอบดินที่ดอน ทนแล้ง
เกษตรกรควรศึกษาคุณสมบัติของพืชปุ๋ยสดแต่ละชนิดให้ดี เพื่อเลือกพันธุ์ที่เหมาะสมกับพื้นที่ของตน
การใช้ปุ๋ยพืชสดเพื่อสร้างรายได้เสริม
การปลูกพืชปุ๋ยสดไม่เพียงช่วยเพิ่มผลผลิตของพืชหลัก แต่ยังสร้างรายได้เสริมให้แก่เกษตรกรจากการจำหน่ายเมล็ดพันธุ์ให้แก่สถานีพัฒนาที่ดินหรือเกษตรกรรายอื่นๆ ที่สนใจนำไปใช้ปรับปรุงดิน
สำหรับเกษตรกรที่สนใจผลิตปุ๋ยพืชสด สามารถติดต่อสถานีพัฒนาที่ดินจังหวัดทุกแห่งเพื่อขอข้อมูลเพิ่มเติม และเริ่มต้นการปลูกพืชปุ๋ยสดเพื่อเพิ่มความอุดมสมบูรณ์ของดินและผลผลิตทางการเกษตรได้
แหล่งข้อมูลเพิ่มเติม
สถานีพัฒนาที่ดินจังหวัดทั่วประเทศ