นายรพีภัทร์ จันทรศรีวงศ์ อธิบดีกรมวิชาการเกษตร เปิดเผยว่า ได้มอบหมายให้ ดร.ภัสชญภณ หมื่นแจ้ง รองอธิบดีกรมวิชาการเกษตร ซึ่งกำกับดูแลโครงการเกษตรอัจฉริยะลงพื้นที่ร่วมกับคณะทำงานและนักวิจัยที่เกี่ยวข้องในโครงการเกษตรอัจฉริยะ ในแปลงเกษตรกรที่ได้รับการรับรองการปฏิบัติทางเกษตรที่ดีสำหรับพืชอาหาร (GAP) จากกรมวิชาการเกษตร ใน จ.ระยอง เพื่อหาแนวทางในการนำเทคโนโลยีอัจฉริยะที่พัฒนาโดยกรมวิชาการเกษตร มาขยายผลเพื่อแก้ไขปัญหาความแปรปรวนของภูมิอากาศในพื้นที่ปลูกทุเรียนหลักในภาคตะวันออก โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ผลผลิตจากโครงการเกษตรอัจฉริยะ กรมวิชาการเกษตร ในปี 66 ซึ่งได้วิจัยพัฒนา “อุปกรณ์ควบคุมภูมิอากาศอัจฉริยะ (Smart Climate Controller)” แก้ไขปัญหาความแปรปรวนภูมิอากาศในสวนทุเรียนฤดูกาลผลิต 67 จากข้อมูลการตรวจรับรอง เพื่อออกใบรับรองสุขอนามัยพืชการส่งออกทุเรียน ของสำนักควบคุมพืชและวัสดุการเกษตร กรมวิชาการเกษตร ในฤดูกาลผลิต 67 ที่มีการส่งออก 1,173 ตู้/ซิปเมนท์ปริมาณ 19,098.51ตัน มูลค่า 2,735.54 ล้านบาท ซึ่งผลกระทบของภูมิอากาศมีผลโดยตรงต่อปริมาณและคุณภาพของทุเรียน และทำให้ทุเรียนสุกแก่เร็วกว่าช่วงเวลาที่ได้กำหนดไว้ และคงเหลือผลผลิตหลังช่วงกลางเดือนพฤษภาคมอีกบางส่วนแต่ก็ไม่มาก อาจทำให้ปริมาณผลผลิตและรายได้ของเกษตรกรลดลง

ดร.ภัสชญภณ กล่าวว่า จากการตรวจติดตามแปลงเกษตรกรที่ได้รับการรับรอง GAP นางรัฐอรอัญญ์ ชุมบุญยืนยง หมู่ 6 ต.ป่ายุบใน อ.วังจันทร์ จ.ระยอง ซึ่งได้รับการรับรอง GAP ทุเรียน 6 ไร่ มะพร้าว 11.25 ไร่ ฝรั่ง 3.25 ไร่ เงาะ 2.50 ไร่ และลำไย 4.50 ไร่ ในแปลงทุเรียนของเกษตรกรมีการพัฒนาติดตั้ง “อุปกรณ์ควบคุมภูมิอากาศอัจฉริยะ” ร่วมกับภาคเอกชน ซึ่งเป็นระบบที่มีความสมบูรณ์ จึงทำให้ทุเรียนในฤดูการผลิต ปี 67 เจริญเติบโตและให้ผลผลิตปกติ แม้จะมีสภาพภูมิอากาศแปรปรวนเช่นเดียวกับพื้นที่อื่น ๆ ในภาคตะวันออก เนื่องจากในสวนมีการบริหารจัดการน้ำ ปรับความชื้นในดิน ความชื้นสัมพัทธ์ และอุณหภูมิอากาศได้อย่างมีประสิทธิภาพ ลดผลกระทบจากความแปรปรวนของภูมิอากาศได้ดี คณะผู้วิจัยได้แลกเปลี่ยนเรียนรู้และศึกษาเปรียบเทียบ “อุปกรณ์ควบคุมภูมิอากาศอัจฉริยะ” แล้วพบว่าแนวทางและหลักการในการควบคุมภูมิอากาศคล้ายคลึงกับอุปกรณ์ที่พัฒนาโดยกรมวิชาการเกษตร ซึ่งมีเป้าหมายในการควบคุมการให้น้ำ เพื่อให้ดินมีความชื้นที่เหมาะสมกับความต้องการของพืช โดยการควบคุมสภาพอากาศบริเวณใต้ทรงพุ่มของทุเรียนให้มีความแปรปรวนน้อย ซึ่งการควบคุมการให้น้ำจะมีบทบาทสำคัญในการควบคุมสภาพอากาศใต้ทรงพุ่มของทุเรียน โดยความชื้น การให้น้ำอย่างเหมาะสมจะช่วยรักษาความชื้นในดิน และบริเวณใต้ทรงพุ่มเพราะน้ำในดินมีบทบาทที่สำคัญในการสร้างความชื้นในบรรยากาศ ทำให้สภาพอากาศใต้ทรงพุ่มมีความชื้นเหมาะสมตามความต้องการของทุเรียน ส่วนอุณหภูมิ การควบคุมความชื้นที่เหมาะสม มีผลโดยตรงในการควบคุมอุณหภูมิในดินและอากาศใต้ทรงพุ่มของพืช โดยน้ำจะช่วยลดอุณหภูมิในดินในช่วงเวลาที่มีแสงแดดร้อน

นอกจากนี้ การคายน้ำ การดูดน้ำและสารละลายธาตุอาหารพืช เมื่อควบคุมความชื้นในดินและอุณหภูมิอากาศอยู่ในช่วงที่เหมาะสมได้ การคายน้ำ ดูดธาตุอาหารและการเปิดปิดของปากใบพืชก็จะได้ประสิทธิภาพผลกระทบต่อการเจริญเติบโตและผลผลิตลดลง

“คณะผู้วิจัยที่เข้าร่วมการวิเคราะห์เปรียบเทียบเห็นตรงกันว่า อุปกรณ์ควบคุมภูมิอากาศอัจฉริยะ” ในแปลงเกษตรกรที่ได้รับการรับรอง GAP จากกรมวิชาการเกษตรดังกล่าวมีความสมบูรณ์ เหมาะสมที่จะนำไปใช้แนะนำเป็นแปลงต้นแบบให้เกษตรกรที่สนใจรายอื่น ๆ นำไปปรับใช้ จึงได้มอบหมายให้สถาบันวิจัยเกษตรวิศวกรรม ศูนย์วิจัยพืชสวนจันทบุรี ศูนย์วิจัยและพัฒนาการเกษตรระยอง ศูนย์วิจัยพืชไร่ขอนแก่น และ กองวิจัยพัฒนาปัจจัยการผลิตทางการเกษตร จัดทำ ศูนย์เรียนรู้ “อุปกรณ์ควบคุมภูมิอากาศอัจฉริยะในสวนทุเรียน” ในศูนย์วิจัยพืชสวนจันทบุรี ให้เสร็จเรียบร้อยภายใน 60 วัน เพื่อขยายผลงานวิจัยกรมวิชาการเกษตรด้านเกษตรอัจฉริยะให้เกษตรกรในพื้นที่ปลูกทุเรียนได้นำไปขยายผลปรับปรุงระบบควบคุมภูมิอากาศภายในสวนตนเองเพื่อแก้ไขปัญหาโลกเดือดต่อไป” ดร.ภัสชญภณ กล่าว