"ตาลโตนด" เป็นไม้ผลยืนต้นขนาดใหญ่ อายุยืน ที่ขยายพันธุ์ด้วยการเพาะเมล็ด เกษตรกรที่ปลูกตาลเป็นอาชีพพบมากในเขตจังหวัดเพชรบุรี สงขลา ชัยนาท นครสวรรค์ พิษณุโลก และสุโขทัย เป็นต้น ได้ใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่นในการเพาะเมล็ดหรือปลูกตาลลงแปลงด้วยเมล็ดหลากหลายวิธีดังนี้

นำผลตาลโตนดที่สุกมาปอกเปลือกนอกออกให้หมด ขยำเอาเนื้อตาลสุกสีเหลืองส้มออก นำไปจำหน่ายให้แก่ผู้ทำขนมตาลขาย ซึ่งถ้าเนื้อตาลมีจำนวนมากเกษตรกรจะนำเนื้อตาลดังกล่าวใส่ถังแช่เย็นหรือตู้แช่เย็นเพื่อรอการจำหน่าย หลังจากขยำเอาเนื้อตาลสีเหลืองส้มออกหมด นำเมล็ดตาลที่ได้ใส่ในถุงปุ๋ยหรือนำเมล็ดตาลไปแช่น้ำนานประมาณ 1 เดือน แล้วนำมากองบนพื้นดินคลุมด้วยฟางข้าว ประมาณ 15 วัน เมล็ดตาลจะเริ่มงอกลงไป ระวังอย่าให้ปลายรากตาลหัก เพราะถ้าปลายรากหัก เมล็ดตาลจะไม่สามารถพัฒนาเป็นต้นอ่อนที่สมบูรณ์ได้ กลบดินเล็กน้อย

หลังจากนั้น รดน้ำในหลุมปลูกให้ ชุ่ม หลังจากปลูกตาลได้ 30 วัน ต้นอ่อนจะค่อย ๆ พัฒนาภายในรากของเมล็ดตาล ซึ่งรากจะงอกยาวประมาณ 30-60 เซนติเมตรและจะหยุดการเจริญเติบโตพร้อมกับการพัฒนาต้นอ่อนในราก ซึ่งต่างจากปาล์มชนิดอื่น ๆ หลังจากพัฒนาเป็นต้นอ่อนสมบูรณ์แล้วก็จะแทงต้นอ่อนสวนขึ้นมาโผล่พ้นดิน ใช้เวลาประมาณ 30 วันเมื่อตาลโตนดมีอายุประมาณ 5-6 ปี ลำต้นจะสูงประมาณ 1-1.5 เมตร ขึ้นอยู่กับความอุดมสมบูรณ์ของดินและมีใบตาลเพิ่มขึ้นปีละ 1 ใบต่อต้นเท่านั้น

สำหรับระยะปลูกตาลโตนดที่เหมาะสม เนื่องจากตาลโตนดเป็นไม้ผลลำต้นเดี่ยว ไม่มีกิ่งก้านสาขาเหมือนไม้ อื่น ๆ ในการเก็บเกี่ยวผลผลิตแต่ละครั้ง ต้องมีไม้พะองปีนต้นตาลขึ้นไปและแต่ละต้นค่อนข้างสูงมาก ดังนั้นในอนาคตอาจจะหาคนปีนต้นตาลได้ยากขึ้น ดังนั้นการปลูกตาลในปัจจุบัน ควรใช้ระยะปลูก 4x6, 4x8 หรือ 3x8 เมตร จำนวน 67, 50 หรือ 67 ต้นต่อไร่ ตามลำดับ แต่ถ้าเป็นการปลูกตาลโตนดตามแนวคันนา ส่วนใหญ่เป็นการปลูกตาลแถวเดี่ยว ควรปลูกระยะชิด ระยะต้น 2-3 เมตร

เพื่อสะดวกในการใช้ไม้พะองขึ้นปาดน้ำตาลสดจากต้นหนึ่ง แล้วต่อไปอีกต้นหนึ่งได้ โดยมีการใช้ไม้สีสุกหรือไผ่ป่าพาดยอดตาล จากต้นหนึ่งต่ออีกต้นหนึ่งต่อกันเรื่อย ๆ ผู้ขึ้นตาลไม่ต้องเริ่มต้นมาเป็นต้นตาลจากพื้นดินในต้นที่ 2 และ 3 ใหม่ หรือนำผลตาลสุกทั้งผลไปแช่น้ำ (หมัก) ประมาณ 30 วัน แต่ไม่ควรแช่นานเกิน 90 วัน เพราะจะทำให้เมล็ดภายในเน่าได้ นำผลตาลมากองรวมกันบนพื้นดินใช้ฟางข้าวคลุมประมาณ 15 วัน เมล็ดจะเริ่มงอก นำเมล็ดที่เริ่มงอกไปปลูกในที่ที่จัดเตรียมไว้ต่อไป เหมือนข้อที่ 1 หรือการปลูกตาลโตนดแบบน้ำผลตาลสุกทั้งผลไปวางไว้ในที่จัดเตรียมไว้โดยขุดหลุมปลูกตาลทั้งผล กลบดินกันสัตว์มากัดหรือแทะผล

ซึ่งการปลูกวิธีนี้ต้องใช้เวลานานกว่า 2 วิธีแรก จึงจะได้ตาลต้นใหม่ หลังจากตาลงอกแล้ว ซึ่งอาจงอกหลายต้น ถอนต้นที่ไม่สมบูรณ์ทิ้ง ทำรั้วกันวัวควายเหยียบย่ำ หรือ การปลูกตาลโตนดแบบนำเมล็ดตาลไปเพาะในกระบอกไม้ไผ่ให้งอกเป็นต้นเสียก่อนแล้วจึงย้ายไปปลูกทั้งกระบอกการปลูกวิธีนี้เหมาะสำหรับการปลูกตาลโตนดในพื้นที่ที่ยังไม่พร้อมจะปลูก โดยคัดเลือกไม้ไผ่สีสุกที่มีปล้องขนาดใหญ่ ๆ สามารถใส่เมล็ดตาลลงไปได้ ใช้เลื่อยตัดใต้ข้อของแต่ละปล้อง ใช้สิ่วเจาะด้านข้างกระบอกไม้ไผ่ให้เป็นรูเล็กน้อยเพื่อระบายน้ำ นำวัสดุเพาะ ได้แก่ ดินร่วนผสมขี้เถ้าแกลบดำและปุ๋ยคอก อัตราส่วน 3:1:1 ใส่กระบอก แล้วนำเมล็ดตาลที่แช่น้ำมาประมาณ 30 วัน มาใส่กระบอกไม้ไผ่ที่จัดเตรียมไว้ กลบดินเล็กน้อยนำไปตั้งเป็นแถวเรียงซ้อนกัน รดน้ำให้ชุ่ม 2-3 วันครั้ง เมื่อต้นกล้างอกและเจริญเติบโตดีแล้วย้ายปลูกทั้งกระบอก