การท่องเที่ยวเชิงเกษตรเป็นอีกรูปแบบของการท่องเที่ยวยุคใหม่ ปัจจุบันเป็นที่นิยมสำหรับผู้ชื่นชอบธรรมชาติและวิถีชีวิตของผู้คนในท้องถิ่น สำหรับวิสาหกิจชุมชนท่องเที่ยวเชิงเกษตรบ้านทุ่งสะท้อน หมู่ 6 ต.ปากแพรก อ.บางสะพานน้อย จ.ประจวบคีรีขันธ์ เป็นชุมนุมเข้มแข็งที่ได้รับการยกระดับให้เป็น 1 ใน 50 วิสาหกิจชุมชนท่องเที่ยวเชิงเกษตรต้องชมต้นแบบระดับประเทศ

บ้านทุ่งสะท้อน มี 127 ครัวเรือน มีประชากร 545 คน ในพื้นที่มีทั้งสวนยาง สวนปาล์ม สวนมะพร้าว และสวนผลไม้ มีวัดบนเขาลักษณ์จันทน์และถ้ำ ด้วยลักษณะภูมิประเทศที่สวยงาม ใกล้กับแหล่งท่องเที่ยวชั้นนำ ทั้งเกาะทะลุ และหาดฝั่งแดง ทำให้ตลอดระยะเวลาหลายปีที่ผ่านมา บ้านทุ่งสะท้อน จึงเป็นแหล่งท่องเที่ยวที่ได้รับความนิยมเป็นอย่างสูง

นายวีระวุฒิ กลมเกลี้ยง ผู้ใหญ่บ้านหมู่ 6 กล่าวว่า แนวทางการพัฒนาจากจุดเริ่มต้นไม่มีการจัดตั้ง แต่ทุกแนวทางเป็นไปด้วยการนำเสนอความเห็นร่วมกันเพื่อประโยชน์ของคนในชุมชนที่มีถีชีวิตดั้งเดิมจากการประกอบอาชีพการเกษตร เริ่มจากการก่อตั้งวิสาหกิจชุมชน 100 พันมะพร้าวไทย เนื่องจากบ้านทุ่งสะท้อนปลูกมะพร้าวทุกบ้าน จึงมีแนวคิดการทำอาชีพเกี่ยวกับมะพร้าว และเน้นไปที่การเพิ่มมูลค่าสินค้าจากผลผลิตมะพร้าวที่มีเป็นจำนวนมาก เพื่อให้ชุมชนมีอาชีพที่มั่นคงและยั่งยืน

"ที่ผ่านมาเริ่มต้นจากการทำน้ำมันมะพร้าวสกัดเย็น ซึ่งมีผลการตอบรับเป็นอย่างดี จึงชักชวนคนในชุมชนร่วมหุ้นจัดตั้งวิสาหกิจชุมชน เมื่อน้ำมันมะพร้าวสกัดเย็นได้รับความนิยมจึงผลิตสบู่ แชมพูสระผม ครีมบำรุงผิวจากมะพร้าว โดยมียอดขายล่าสุดที่ 2 ล้านกว่าบาท ขณะที่สวนมะพร้าวมีการพัฒนาสวนให้ผ่านมาตรฐานการผลิตพืชปลอดภัย หรือ GAP และพัฒนาในการทำสวนมะพร้าวเกษตรอินทรีย์"

หลังจากที่วิสาหกิจชุมชน 100 พันมะพร้าวไทยเป็นที่รู้จัก ทำให้มีหน่วยงานภาครัฐสนใจนำบุคลากรเข้ามาศึกษาดูงานอย่างต่อเนื่อง ทุกฝ่ายจึงมีแนวทางในการพัฒนาศักยภาพของชุมชนให้เป็นมากกว่าสถานที่ศึกษาดูงาน จากภูมิประเทศและสิ่งแวดล้อมที่เป็นจุดขายทำให้ชุมนุมบ้านทุ่งสะท้อนยกระดับเป็นแหล่งท่องเที่ยว โดยมุ่งเน้นด้านการท่องเที่ยวเชิงเกษตรเป็นหลัก

นายวีรวุฒิกล่าวว่า เริ่มจากการเดินทางไปดูงานในพื้นที่ที่ประสบความสำเร็จ แล้วนำข้อมูลมาแลกเปลี่ยนภายในวิสาหกิจชุมชนเพื่อกำหนดแนวทาง โดยเน้นวิถีชุมชนชาวสวนมะพร้าว ตั้งแต่การดูแลสวนมะพร้าว การเก็บมะพร้าว การแปรรูปผลผลิตมะพร้าว ผลิตภัณฑ์จากน้ำมันมะพร้าว มีการจัดตั้ง "ศูนย์เรียนรู้มะพร้าวครบวงจร" มีแปลงเกษตรตามหลักเศรษฐกิจพอเพียงต้นแบบที่ "สวนหอมหวน" โดยปลูกผักสวนครัว การทำสวนเชิงอนุรักษ์พันธุ์พืช การเลี้ยงสัตว์ การจัดการขยะ การใช้ก๊าซชีวภาพ ที่น้อมนำปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงมาปรับใช้ได้จริง เพื่อให้ท่องเที่ยวได้เรียนรู้วิถีชีวิตที่ใกล้ชิดธรรมชาติ

นอกจากนั้น ยังมีสวนวันดีมีผลผลิตทุเรียนตามมาตรฐานการผลิตพืชปลอดสารพิษตามฤดูกาล พร้อมด้วยแหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติ มีถ้ำที่มีค้างคาวจำนวนมาก มี "ถ้ำเขาลักษณ์จันทน์" ที่มีพระพุทธรูปประจำหมู่บ้าน มีลำธาร "วังหินสามก้อน" ไว้ล่องแพ และเป็นแหล่งน้ำจืดต้นทุนของชีวิตของชุมชน รวมทั้งแนวชายฝั่งทะเลที่มีบรรยากาศงดงามยามเช้าขณะดวงอาทิตย์ขึ้นจากขอบทะเลอ่าวไทย เกาะทะลุแหล่งดำน้ำดูปะการังน้ำตื้นที่มีชื่อเสียงระดับประเทศ และมีอาหารพื้นบ้านหารับประทานยาก อาทิ แกงเหม็งมะพร้าว ที่ผลิตจากกะลามะพร้าวอ่อน หรือของหวาน ข้าวต้มห่อใบกะพ้อ

เมื่อมีกิจกรรมการท่องเที่ยวในชุมชนเกิดขึ้นโดยชุมชนเข้มแข็ง ทำให้หน่วยงานภาครัฐเล็งเห็นความสำคัญ จึงให้การสนับสนุนทุกด้าน ทำให้แหล่งท่องเที่ยวเชิงเกษตร วิสาหกิจชุมชนท่องเที่ยวเชิงเกษตรบ้านทุ่งสะท้อนเริ่มเป็นที่รู้จัก ขณะที่ชาวบ้านให้ความสนใจร่วมบริหารจัดการชุมชน เพื่ออำนวยความสะดวกให้แก่นักท่องเที่ยวทั้งการจัดบ้านพักโฮมสเตย์ เพื่อสานสายใยสัมพันธ์ระหว่างชุมชนเพิ่มมาตรฐานของแหล่งท่องเที่ยวเชิงเกษตร

นายวีระวุฒิกล่าวอีกว่า ได้ร่วมกันกำหนดแนวทางเพื่อให้นักท่องเที่ยวมีความประทับใจ ทั้งมาตรฐานด้านสิ่งแวดล้อม มาตรฐานงานบริการ ตลอดจนการบริหารจัดการให้ครอบคลุม มีการกำหนดผู้รับผิดชอบหน้าที่ ด้านการประชาสัมพันธ์ ฝ่ายดูแลนักท่องเที่ยว ฝ่ายบริการและอำนวยความสะดวก โดยเฉพาะฝ่ายบริหารจัดการจะมีการวางแผนทั้งก่อนและหลังการเข้าพื้นที่ของนักท่องเที่ยว การเตรียมความพร้อมจุดที่นักท่องเที่ยวสนใจ พร้อมหารือเพื่อสรุปปัญหา อุปสรรค ที่ต้องปรับปรุงแก้ไข

"เพื่อให้กลุ่มวิสาหกิจชุมชนที่ทำงานร่วมกัน มีความสุขในการทำหน้าที่ให้ชุมชนเพื่อเสริมรายได้จากอาชีพการเกษตร ปัจจุบันมีร้านขายสินค้าในชุมชน ที่ยกระดับเป็นหมู่บ้านทำมาค้าขายของกรมการค้าภายใน 1 ใน 5 หมู่บ้านในประเทศ มีสินค้าแปรรูป การบริการจักรยานสำหรับนักท่องเที่ยวปั่นชมทัศนียภาพความเป็นอยู่การประกอบอาชีพในชุมชน ปัจจุบันบ้านทุ่งสะท้อนจึงตอบโจทย์การท่องเที่ยวครบวงจร ขอให้นักท่องเที่ยวมาพักผ่อนที่บ้านทุ่งสะท้อน จะรู้สึกด้วยตัวเองว่ามีความอบอุ่นและประทับใจมากแค่ไหน จากการร่วมแรง ร่วมใจ ในการใช้ทุนทางธรรมชาติ และอัตลักษณ์ที่โดดเด่นในท้องถิ่น"

รวมทั้งการอำนวยความสะดวกเพื่อให้นักท่องเที่ยวเดินทางไปแหล่งท่องเที่ยวใกล้เคียง ที่มีกลุ่มท่องเที่ยวชุมชนบ้านบางเบิด หมู่ 5 ต.ทรายทอง พร้อมต้อนรับเพื่อนำชมภายในศูนย์วิจัยเกษตรหม่อมเจ้าสิทธิพร กฤดากร พระบิดาของเกษตรแผนใหม่ในประเทศ ชายหาดบางเบิด เส้นทางขึ้นเขาเบิด และตลาดคนเดิน บ้านบางเบิดเขตรอยต่อ จ.ชุมพร